Przedawnienie odsetek

Kwestia przedawnienia odsetek jakkolwiek bardzo doniosła, to jednak w praktyce nastręcza wielu wątpliwości. W przeszłości wiele razy okazywało się, że orzecznictwo sądów w tym względzie nie było jednolite. Sytuacja ta jednak uległa zmianie odkąd Sąd Najwyższy uchwałą dn. 26 stycznia 2005 III CZP 42/2004, ustalił, że ustanowiony w art. 118 k.c. trzyletni termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe stosuje się do roszczeń o odsetki za opóźnienie także wtedy, gdy roszczenie główne ulega 2 letniemu przedawnieniu określonemu w art. 554 k.c. ( umowa sprzedaży w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy ). Roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się jednak najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego.

Oznacza to, że odsetki są roszczeniem okresowym, które zgodnie z treścią art. 118 kc , przedawniają się z upływem trzech lat, jednakże roszczenie o odsetki za opóźnienie od niezapłaconej należności głównej przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego, które może się przedawniać w innym okresie . Jeżeli zatem dojdzie do przedawnienia niezapłaconej należności głównej, nie jest możliwe domaganie się odsetek, bowiem wraz z przedawnieniem się należności głównej, przedawniają się również odsetki.

Inaczej kształtuje się kwestia odsetek od należności zapłaconej po terminie płatności ale przed przedawnieniem należności głównej. W tym wypadku odsetki zyskują niezależny byt prawny i możliwe jest ich domaganie się w okresie trzyletnim od terminu płatności ustalonego np. w fakturze.

Trzyletni termin przedawnienia odsetek doznaje jednak pewnych modyfikacji na skutek zasądzenia roszczenia przez sąd. Jak bowiem wynika z art. 125 k.c., termin przedawnienia roszczenia wynikającego z wyroku wynosi 10 lat, natomiast w przypadku objęcia wyrokiem odsetek, roszczenie o odsetki należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu.

Wobec wątpliwości w zakresie sposobu wyliczenia terminu przedawnienia odsetek zasądzonych wyrokiem sądu stanowisko w tym względzie zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 stycznia 2014 r., sygn. akt I CSK 197/13. Wskazał, iż określony w art. 125 § 1 k.c. dziesięcioletni termin przedawnienia ma zastosowanie do stwierdzonych wyrokiem roszczeń o odsetki za opóźnienie wymagalnych w dacie uprawomocnienia się wyroku. Trzyletniemu przedawnieniu ulegają natomiast stwierdzone wyrokiem roszczenia o odsetki za opóźnienie należne i wymagalne po dniu uprawomocnienia się wyroku.

Biorąc pod uwagę powyższe można wyróżnić następujące sytuacje:

  • dłużnik nie zapłacił należności głównej przed upływem 2 lat od terminu płatności ( np. umowa sprzedaży w ramach działalności gospodarczej ) – przedawniła się zarówno należność główna jak i odsetki
  • dłużnik zapłacił należność główną przed upływem 2 lat od terminu płatności – roszczenie o zapłatę odsetek przedawnia się z upływem 3 lat od terminu płatności
  • wierzyciel skierował sprawę do sądu o zapłatę należności głównej wraz z odsetkami przed upływem terminu przedawnienia należności głównej zaś wyrok sądowy uwzględniający powództwo został wydany już po terminie płatności należności głównej – termin przedawnienia zasądzonej należności głównej oraz odsetek wymagalnych do dnia uprawomocnienia się wyroku wynosi 10 lat – gdyż są one stwierdzone prawomocnym wyrokiem zaś odsetki od dnia uprawomocnienia się wyroku przedawniają się z upływem 3 lat
  • wierzyciel wniósł powództwo o odsetki w ustalonej kwocie z tytułu opóźnienia w zapłacie wraz z odsetkami ustawowymi od tej kwoty od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Kwota ustalona oraz kwota odsetek od kwoty ustalonej od dnia wniesienia pozwu do dnia uprawomocnienia się orzeczenia podlegać będzie 10 letniemu przedawnieniu zaś kwota odsetek od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty podlega 3 letniemu przedawnieniu